Uit tal van oude afbeeldingen blijkt dat de Grote Markt in de eerste plaats een open ruimte was. Alleen op het einde van de negentiende eeuw verscheen er heel kortstondig een kiosk en stond er een dubbele rij bomen aan de beide langszijden van het plein.
Van blijvende waarde is de fontein tegen het stadhuis aan. Ze werd ooit door Lodewijk XIV aan de stad geschonken. Maar tussen de auto’s door kon ze de aandacht niet meer trekken en verdween ze daardoor uit beeld. Dat was niet het geval voor het sierlijke en monumentale stadhuis in Brabantse gotiek, maar de geparkeerde wagens waren niet de sokkel die het monument verdiende.  Zeker niet vanuit het oogpunt van een totaalindruk. De arcades als onderbouw benadrukken de lichtheid van de gevel met zijn rijen ramen in spitsboog en de ranke toren van het belfort.

VERKEERSAFWIKKELING

In overleg met het stadsbestuur (ook in het kader van de mobiliteitsstudie voor de hele stad) werd ervoor gekozen om het doorgaand verkeer op de Markt, tussen de kant van de Hoogstraat en de kant van de Nederstraat door te knippen. Toch moest de Grote Markt bereikbaar blijven voor wagens en voor toeleveringen. Te meer daar het nieuwe concept voor het plein inhield dat parkeren, op eenderde van de oppervlakte, mogelijk bleef. Daar tegenover staat dat het grootste deel van de ruimte, aan de voet van het stadhuis, autovrij werd gemaakt. Voertuigen komen er niet meer en kunnen het parkeergebied alleen via het verlengde van beide straten bereiken. Verlaten van de parkeerzone gebeurt dan ook langs dezelfde kant. Gevoelig punt daarbij bleef het aantal parkeerplaatsen. Bewust werd er niet gekozen voor een ondergrondse parkeergarage. Dit om het verkeer in de binnenstad beperkt te houden. Op loopafstand van de Grote Markt en dichtbij de toegangsweg, maar binnen ‘de stadsmuren’, lag reeds een parkeergebouw. Door het verder op te trekken steeg meteen de parkeercapaciteit van het gebouw. Zo bleef het aantal beschikbare parkeerplaatsen binnen het centrum gelijk.

INRICHTING

De twee zones van het stadsplein onderscheiden zich door het materiaalgebruik: mozaiekkasseien voor het verkeersgebied en Bourgondische natuursteen voor het open pleingedeelte, dat als verblijfs- en ontmoetingsruimte diens doet. Toch vormen beide delen één ruimte. Het gebruik van verzinkbare palen en beweegbare systemen is daar zeker niet vreemd aan. Bij grote evenementen, zoals de wekelijkse markt of de ijspiste rond de feestdagen, laat niets vermoeden dat het plein ook als parkeerruimte dienst doet.

DETAILLERING

Alles werd op voorhand bedacht en tot op het kleinste detail uitgewerkt. Zo bestaat de verharding in Bourgondische steen uit tegels in drie breedtes en negen verschillende lengtes.
Bovendien heeft elke steen een specifieke oppervlaktebehandeling. Onderliggend inspiratie voor dit legpatroon kwam van de pixelreeks, waar kleine verschillen per stip samen de tint van het kleurvak bepalen. Op de natuursteen zorgt de breking van het licht bij helder of regenachtig weer telkens voor andere nuances. Toch benadert de hoofdtoon heel erg dat van de witte steen van het stadhuis. Plein en gebouw vormen zo één geheel, wat iets tijdloos in zich draagt. Op zich een aspect dat als duurzaam geld. Nuchtereschouwd is het ook zo. Kasseien en witte steen hebben al vaak de tand des tijds doorstaan en zijn om die reden dan ook duurzaam. Als ze bovendien uit Portugal of Frankrijk komen weegt de factor transport weinig door als het om ecologische afdruk van ene materiaal gaat.

WATER

Een aparte zone is die van de fontein. Het nieuwe watervlak, met zijn tal van spuitkoppen doet geenszins afbreuk aan het historisch beeld met zijspuitmonden, wel integendeel. Omspringen met water is van alle tijden. Het contrast tussen de oude en de nieuwe technieken wekt een spanning tussen de twee concepten op, terwijl het water zelf voor de eenheid zorgt.

BOMEN

De inplanting van de bomen lijkt lukraak. Niets is minder waar. Bewust kozen de ontwerpers voor het parkconcept waar solitairen in los verband, maar op een wel gewilde plek, in een grasveld staan. Ook de keuze voor verschillende soorten verwijzen naar het park.

Bron: RESCAPE, JUNI 2018 - Tekst: J. Philippe Cols

Naar het project: 'Herinrichting Markt Oudenaarde'